inloggen / registreer

Jurisprudentie

AZ0390

Datum uitspraak2006-08-29
Datum gepubliceerd2006-10-18
RechtsgebiedHandelszaak
Soort ProcedureHoger beroep
Instantie naamGerechtshof Arnhem
Zaaknummers2004/380
Statusgepubliceerd

Indicatie

De rechtbank heeft in het bestreden vonnis geoordeeld dat de nauwe verwevenheid van Unic en Eurofurn met zich brengt dat Eurofurn met de met Overtoom gemaakte afspraken onrechtmatig jegens Wiko heeft gehandeld. Het hof onderschrijft dat oordeel. Die grote verwevenheid bestaat daarin dat [D.] van beide vennootschappen bestuurder was, dat hij als bestuurder van Unic bij de totstandkoming van de contractuele relatie met Wiko en als bestuurder van Eurofurn bij de afspraken met Overtoom direct betrokken was en dat Eurofurn houdster is van een substantieel deel van de aandelen in Unic. Die verwevenheid wordt nog versterkt door het feit dat [C.] die bij het overleg met Overtoom voor Eurofurn optrad, eind 2000, zoals Wiko onbetwist heeft aangevoerd, uit de dienst van Unic naar die van Eurofurn was overgekomen en dat hij in zijn vorige werkkring verworven kennis omtrent de door bemiddeling van Wiko onderhouden zakenrelatie tussen Unic en Overtoom beschikbaar had.

Uitspraak

29 augustus 2006 eerste civiele kamer rolnummer 2004/380 G E R E C H T S H O F T E A R N H E M Arrest in de zaak van: de naamloze vennootschap naar Belgisch recht Eurofurn N.V., gevestigd te Meulebeke, België, appellante, procureur: mr. H. Van Ravenhorst, tegen: de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Wiko Meubelen Nederland B.V., gevestigd te Hengelo (O), geïntimeerde, procureur: mr. J.C.N.B. Kaal 1 Het geding in eerste aanleg Voor de procedure in eerste aanleg wordt verwezen naar de inhoud van de vonnissen van 23 april 2003 en 17 december 2003 die de rechtbank Almelo tussen appellante (hierna te noemen: Eurofurn) als gedaagde en geïntimeerde (hierna te noemen: Wiko) als eiseres heeft gewezen; van die vonnissen is een fotokopie aan dit arrest gehecht. 2 Het geding in hoger beroep 2.1 Eurofurn heeft bij exploot van 3 maart 2004 aangezegd van het vonnis van 17 december 2003 in hoger beroep te komen, met gelijktijdige dagvaarding van Wiko tegen de rolzitting van dit hof van 8 juni 2004. Bij anticipatie-exploot van 11 maart 2004 heeft de procureur van Wiko de procureur van Eurofurn opgeroepen tegen de rolzitting van dit hof van 27 april 2004 teneinde voort te procederen. 2.2 Bij memorie van grieven heeft Eurofurn twee grieven tegen het bestreden vonnis van 17 december 2003 aangevoerd en toegelicht en één nieuwe productie in het geding gebracht. Zij heeft gevorderd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en, opnieuw rechtdoende, bij - voor zover de wet het toelaat- uitvoerbaar bij voorraad verklaard arrest, de vorderingen van Wiko alsnog aan haar zal ontzeggen danwel Wiko alsnog niet-ontvankelijk zal verklaren in haar vorderingen met veroordeling van Wiko in de kosten van beide instanties. 2.3 Bij memorie van antwoord heeft Wiko de grieven bestreden en heeft zij geconcludeerd dat het hof bij arrest het door Eurofurn ingestelde hoger beroep zal verwerpen met veroordeling van Eurofurn in de kosten van beide instanties. 2.4 Vervolgens hebben partijen de stukken voor het wijzen van arrest aan het hof overgelegd. 2.5 Vervolgens heeft het hof arrest bepaald. 3 De vaststaande feiten De rechtbank heeft in haar vonnis van 23 april 2003 onder 2 feiten vastgesteld. Aangezien daartegen geen grieven zijn aangevoerd of bezwaren zijn geuit, zal het hof in hoger beroep ook van die feiten uitgaan. Op grond van hetgeen verder is gesteld en niet of onvoldoende weersproken, kunnen hieraan de volgende vaststaande feiten worden toegevoegd: - Bij brief van 22 december 2000 heeft Eurofurn aan Overtoom (t.a.v. de heer [A.] en de heer [B.]) te Den Dolder het volgende geschreven: "Wij danken u voor het vriendelijke onthaal op 18 december jl. en bevestigen u hierbij de gemaakte afspraken: ? De bestellingen worden vanaf 01.01.2001 door de firma Overtoom rechtstreeks naar de N.V. Eurofurn gestuurd- facturatie gebeurt door de N.V. Eurofurn. ? De prijzen 2001 gaan in op 1 februari 2001. U vindt de prijslijst in de bijlage. ? Op het einde van het jaar wordt een tegemoetkoming van 0,5% op de jaaromzet toegekend, als bijdrage voor publiciteit van onze artikelen of als ondersteuning voor het lanceren van nieuwe artikelen. ? Bij een minimum van 25 miljoen jaaromzet wordt eind december 2001 een eindejaarsbonus van 1,5% op de gerealiseerde jaaromzet verrekend." De brief is namens Eurofurn getekend door [C.] als assistent directie en [D.] als algemeen directeur. 4 De beoordeling van het geschil in hoger beroep 4.1 Het gaat in dit geding om het volgende. [E.], rechtsvoorganger van Wiko, en aansluitend Wiko zelf, waarvan [E.] bestuurder is, zijn sedert 1 oktober 1990 werkzaam geweest als handelsagent voor Unic Design N.V. (hierna: Unic), een Belgische producent van stalenbuismeubelen. Krachtens de tussen partijen gesloten agentuurovereenkomst heeft Unic aan Wiko de alleen-vertegenwoordiging verleend van alle producten van Unic in Nederland. Gedelegeerd bestuurder van Unic is de heer [D.], die eveneens van 2 mei 2001 af gedelegeerd bestuurder van Eurofurn is, terwijl zijn zoon [F.] sedert die datum bestuurder van Eurofurn is. Eurofurn is toeleverancier van Unic. Eurofurn is houdster van 20% van de aandelen van Unic. Bij inleidende dagvaarding van 30 november 2001 heeft Wiko zich op het standpunt gesteld, voor zover van belang, dat Unic jegens haar toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van de agentuurovereenkomst. Die tekortkoming bestond volgens Wiko daarin dat Unic de klant 'Overtoom' ertoe heeft bewogen dat deze de meubelen niet langer bij Unic bestelt maar bij de aan Unic gelieerde onderneming Eurofurn, als gevolg waarvan Wiko provisie misloopt. Tegenover Eurofurn heeft Wiko zich op het standpunt gesteld dat deze onrechtmatig jegens Wiko handelt. Dat onrechtmatig handelen bestaat er uit dat Eurofurn, een direct met Unic gelieerde vennootschap, profiteert van de wanprestatie van Unic. 4.2 Bij vonnis van 21 januari 2003 heeft de kantonrechter te Enschede zich onbevoegd verklaard van de vordering van Wiko tegen Eurofurn kennis te nemen en de zaak, voor zover betrekking hebbend op de vordering tegen Eurofurn, verwezen naar de rechtbank Almelo. In de zaak tegen Unic en PPT N.V. heeft de kantonrechter tegen PPT N.V. een provisiebedrag toegewezen onder aanhouding van de beslissing ten aanzien van de daarover verschuldigde rente en voor het overige een verschijning van partijen bevolen. Van dat vonnis is Wiko in hoger beroep gekomen. Unic heeft incidenteel hoger beroep ingesteld. Bij onherroepelijk geworden arrest van dit hof van 9 maart 2004 (rolnummer 03/493) is het vonnis van de kantonrechter van 21 januari 2003 vernietigd, doch uitsluitend voor zover de beslissing over de wettelijke rente over de door de kantonrechter uitgesproken veroordeling tot betaling van provisie is aangehouden en zijn, op nieuw rechtdoende, Unic en PPT N.V. veroordeeld wettelijke rente te voldoen over de door de kantonrechter uitgesproken veroordeling tot betaling van provisie en is het vonnis voor het overige bekrachtigd onder verbetering van gronden. Het hof heeft de zaak vervolgens ter verdere behandeling en beslissing verwezen naar de kantonrechter te Enschede. Deze heeft op 15 februari 2005 weer een deelvonnis gewezen waarvan opnieuw hoger beroep is ingesteld. Niet gesteld of gebleken is dat tegen het arrest van 9 maart 2004 cassatie is ingesteld. 4.3 In de naar de rechtbank verwezen zaak tegen Eurofurn heeft de rechtbank na bewijslevering in het bestreden vonnis bewezen geacht dat Overtoom vanaf 1 februari 2001 op verzoek/voorstel van [C.] bestellingen voor Unic-producten heeft geplaatst bij Eurofurn. Tegen dat oordeel wenst Eurofurn blijkens het gestelde in de memorie van grieven onder 18 niet op te komen, zodat dit vaststaat. Voorts heeft de rechtbank, na bewijslevering door Wiko, geoordeeld dat Unic en Eurofurn zo nauw met elkaar zijn verweven dat er geen sprake kan zijn van twee onafhankelijk van elkaar opererende ondernemingen en dat die nauwe verwevenheid meebrengt dat Eurofurn onrechtmatig jegens Wiko heeft gehandeld door te profiteren van de wanprestatie van Unic. Daartegen richten zich de beide grieven. Zij lenen zich voor een gezamenlijke bespreking. 4.4 In het tussen Wiko en Unic/ PPT gewezen arrest van 9 maart 2004 (rolnummer 2003/493) is door dit hof geoordeeld, zakelijk weergegeven: ? dat [D.], bestuurder zowel van Unic als van Eurofurn, ermee heeft ingestemd dat Overtoom, onbetwist de belangrijkste Nederlandse afnemer van Wiko, de Unic-producten rechtstreeks ging betrekken van Eurofurn; ? dat [D.], die wist dat deze afspraak zeer nadelige gevolgen voor Wiko zou hebben, Eurofurn van het maken van die afspraak had dienen te weerhouden; ? dat zijn nalatigheid dat te doen aan Unic dient te worden toegerekend en Unic aldus toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van haar overeenkomst met Wiko. De juistheid van dit oordeel is tussen partijen niet in geschil. Wat hen verdeeld houdt, is de vraag of Eurofurn jegens Wiko onrechtmatig profiteert van de wanprestatie van Unic door Unic-producten rechtstreeks aan Overtoom aan te bieden. 4.5 Vaststaat dat Overtoom op verzoek/voorstel van [C.] bestellingen voor producten van Unic is gaan plaatsen bij Eurofurn. Blijkens de in zoverre niet betwiste getuigenverklaring van [A.] had [C.] immers 'betere condities voor Overtoom'. De hiervoor onder 3 weergegeven brief van Eurofurn aan Overtoom van 22 december 2000 bevat een bevestiging door Eurofurn van de met Overtoom gemaakte afspraak dat zij bestellingen van Unic-producten voortaan rechtstreeks bij Eurofurn zou plaatsen. [D.] heeft, blijkens de ondertekening van die brief, ingestemd met die afspraken. Als bestuurder van Unic wist hij dat daarmee het exclusieve vertegenwoordigingsrecht van Wiko in belangrijke mate zou worden gefrustreerd. De in 1990 tussen Unic en (toen nog) [E.] gesloten overeenkomst van alleenvertegenwoordiging was door hemzelf ondertekend. Zijn wetenschap dient, nu hij ook bestuurder van Eurofurn was en rechtstreeks betrokken bij de met Overtoom gemaakte afspraken, ook aan Eurofurn toegerekend te worden. 4.6 De rechtbank heeft in het bestreden vonnis geoordeeld dat de nauwe verwevenheid van Unic en Eurofurn met zich brengt dat Eurofurn met de met Overtoom gemaakte afspraken onrechtmatig jegens Wiko heeft gehandeld. Het hof onderschrijft dat oordeel. Die grote verwevenheid bestaat daarin dat [D.] van beide vennootschappen bestuurder was, dat hij als bestuurder van Unic bij de totstandkoming van de contractuele relatie met Wiko en als bestuurder van Eurofurn bij de afspraken met Overtoom direct betrokken was en dat Eurofurn houdster is van een substantieel deel van de aandelen in Unic. Die verwevenheid wordt nog versterkt door het feit dat [C.] die bij het overleg met Overtoom voor Eurofurn optrad, eind 2000, zoals Wiko onbetwist heeft aangevoerd, uit de dienst van Unic naar die van Eurofurn was overgekomen en dat hij in zijn vorige werkkring verworven kennis omtrent de door bemiddeling van Wiko onderhouden zakenrelatie tussen Unic en Overtoom beschikbaar had. 4.7 De beide grieven kunnen derhalve niet slagen, zodat het bestreden vonnis dient te worden bekrachtigd. De zaak zal overeenkomstig de hoofdregel van artikel 355 Rv worden verwezen naar de rechtbank Almelo voor verdere behandeling en beslissing. Als de in het ongelijk gestelde partij wordt Eurofurn veroordeeld in de kosten van het hoger beroep. Aan Wiko is door de griffier een griffierecht van € 5.669,-- in rekening gebracht. Navraag bij de griffie heeft geleerd dat dit is gebeurd omdat Wiko heeft verzuimd tijdig stukken over te leggen. Nadien is niet om herziening van die beslissing verzocht, hetgeen wel had gekund. Het komt het hof daarom niet redelijk voor aan Eurofurn ter zake van verschotten meer ten laste te brengen dan een griffierecht van € 288,-- vermeerderd met de kosten van het anticipatie-exploit (€ 55,69). De beslissing Het hof, recht doende in hoger beroep: bekrachtigt het vonnis van de rechtbank Almelo van 17 december 2003; verwijst de zaak naar de rechtbank Almelo ter verdere behandeling en beslissing; veroordeelt Eurofurn in de kosten van het hoger beroep, tot aan deze uitspraak aan de zijde van Wiko begroot op € 1.631,-- voor salaris van de procureur en op € 343,69 voor verschotten. Dit arrest is gewezen door mrs. Mannoury, Groen en Van der Pol en in tegenwoordigheid van de griffier uitgesproken ter openbare terechtzitting van 29 augustus 2006.